Διαδρομή 7: Τσικαλαριό – Γύρουλας (ναός Δήμητρας και Κόρης)

Τσικαλαριό – Χείμαρρος – Άγιος Σισώης – Άγιοι Ανάργυροι – [Πύργος Παλαιολόγου] – Σαγκρί – [Άγιος Νικόλαος] – Γύρουλας (ναός Δήμητρας και Κόρης)

Από το πλάτωμα της πηγής του Αγίου Στεφάνου στο Τσικαλαριό ξεκινά η πορεία, που περνά έξω από το δημοτικό σχολείο και μπαίνει από μκρό τσιμεντόδρομο στο διπλανό όμορφο χωριό Χείμαρρος.

Από εκεί, η διαδρομή συνεχίζεται με νοτιοδυτική κατεύθυνση σε μονοπάτι που διαπερνά τον ποταμό και συναντά το ναΐσκο του Ταξιάρχη, ανακαινισμένο πρόσφατα με δείγματα ανεικονικού διακόσμου.

Το μονοπάτι μετατρέπεται σε αγροτικό δρόμο και φθάνει στο συμπαθητικό ξωκκλήσι του Αγίου Σισώη, δίπλα στον επαρχιακό δρόμο.

Η διαδρομή κινείται πλέον δυτικά-νοτιοδυτικά για ορισμένο διάστημα σε αγροτικό δρόμο και στη συνέχεια σε παλαιό φαρδύ λιθόστρωτο. Νότια, σε κοντινή απόσταση διακρίνεται ο ναός του Αγίου Αρτεμίου, ανακαινισμένος επίσης, με ανεικονικό διάκοσμο.

Το λιθόστρωτο καταλήγει στο συγκρότημα των Αγίων Αναργύρων, σε καταπράσινη τοποθεσία και με ωραίο περίβολο, όπου αξιοπρόσεκτο είναι το ιδιότυπο σύμπλεγμα των τριών βυζαντινών ναών, με κατά τόπους σωζόμενες τοιχογραφίες.

Η πορεία κινείται ξανά σε αγροτικό δρόμο, παράκαμψη του οποίου οδηγεί δεξιά στον Πύργο του Παλαιολόγου, τον μεγαλύτερο και από τους πλέον διατηρημένους πύργους της Νάξου. Σε γειτονική του πύργου θέση βρίσκεται η σταυροειδής με τρούλο Παναγία η Ορφανή.

Επιστρέφοντας στην κύρια διαδρομή, ο περιηγητής από τον αγροτικό δρόμο συναντά το μονοπάτι που οδηγεί στην επαρχιακή οδό (στάση λεωφορείου).

Περνά απέναντι ακριβώς, βαδίζοντας για λίγα λεπτά στον παρακαμπτήριο προς το Σαγκρί ασφαλτόδρομο, στη συνέχεια κινείται στο λιθόστρωτο δρομάκι γύρω από το μικρό πευκοδάσος και μπαίνει στον οικισμό του Σαγκρίου, στο ύψος του δημοτικού σχολείου.

Ο οικισμός παρουσιάζει ξεχωριστό αρχιτεκτονικό και ιστορικό ενδιαφέρον.

Είναι η αφετηρία για το τελευταίο τμήμα της διαδρομής προς το αρχαίο ιερό της Δήμητρας και της Κόρης.

Μικρή παράκαμψη της πορείας οδηγεί στο ναό του Αγίου Νικολάου, με εξαίρετες τοιχογραφίες.

Η κατάληξη στο λοφίσκο του Γύρουλα εκπλήσσει τον επισκέπτη.

Ο αναστηλωμένος κατά μεγάλο μέρος του αρχαϊκός ναός, δεσπόζει στην αγροτική περιοχή.

Στην ίδια θέση βεβαιώνεται η ύπαρξη αρχικά αγροτικού ιερού του 8ου π.Χ. αιώνα, ενώ είναι εμφανή τα κατάλοιπα τρίκλιτης παλαιοχριστιανικής βασιλικής του 6ου μ.Χ. αιώνα.