Πολυάριθμα πουλιά βρίσκουν καταφύγιο στα νησιά της Νάξου και της Ηράκλειας. Η Νάξος, το μεγαλύτερο νησί των Κυκλάδων και η Ηράκλεια, το πιο κοντινό στη Νάξο και το μεγαλύτερο των Μικρών Κυκλάδων, είναι τα δύο νησιά όπου συχνάζουν πολλά απειλούμενα και προστατευόμενα είδη πουλιών. Ο Γιάννης Γαβαλάς, καθηγητής και συγγραφέας, ο οποίος κατάγεται από το νησί της Ηρακλειάς, παρατηρεί αυτά τα πουλιά για 15 χρόνια.
Ε. Πότε είναι η καλύτερη εποχή για παρακολούθηση πουλιών στη Νάξο και στην Ηρακλειά;
Α: Για τη Νάξο, η καλύτερη εποχή είναι από τα τέλη Μαρτίου ως τις αρχές Μαΐου, οπότε στη λιμνοθάλασσα Αλυκή δίπλα στο Αεροδρόμιο παρατηρούνται μεγάλοι αριθμοί από μεταναστευτικά πουλιά, κυρίως παρυδάτια.
Για την Ηρακλειά, οι καλύτερες εποχές είναι ο Απρίλιος (κυρίως για μεταναστευτικά πουλιά), ο Σεπτέμβριος (για περαστικά αρπακτικά στο βουνό Πάπας ) και το δίμηνο Δεκέμβριος-Ιανουάριος για παρατήρηση του όρνιου (Gypsfulvus) στο βουνό Πάπας, κατά την περίοδο ζευγαρώματος, οπότε παρατηρούνται οι μεγαλύτερες ομάδες του είδους.
E: Ποια είναι τα πιο ενδιαφέροντα πουλιά και πότε μπορούμε να τα παρακολουθήσουμε;
A: Τα πιο σημαντικά πουλιά που συναντώνται και στα 2 νησιά είναι:
Σπιζαετός (Aquila fasciata) που είναι μόνιμος κάτοικος και φωλιάζει σε περιοχές μακριά από ανθρώπινη δραστηριότητα. Παρατηρείται κυρίως στα ορεινά μέρη των νησιών.
Μαυροπετρίτης (Falco eleonorae) Διαχειμάζει στην Αφρική, έρχεται τον Μάϊο και φεύγει τον Οκτώβριο. Φωλιάζει σε μικρές βραχονησίδες. Παρατηρείται κυρίως τον Ιούνιο και τον Οκτώβριο σε σμήνη οπουδήποτε στα 2 νησιά
Όρνιο (Gyps fulvus) μόνιμος κάτοικος που φωλιάζει και στα 2 νησιά και παρατηρείται κυρίως κατά το δίμηνο Δεκέμβριος-Ιανουάριος στα ορεινά. Στην Ηρακλειά το βλέπουμε στην κορυφογραμμή του βουνού Πάπας και στη Νάξο κυρίως στην περιοχή Άγιος Τρύφωνας μεταξύ Φιλωτίου και Καλαντού.
Αρτέμης (Calonectris diomedea)-Μύχος (Puffinus yelkouan) θαλασσοπούλια που παρατηρούνται από Μάρτιο ως Οκτώβριο σε όλες τις θαλάσσιες περιοχές, κυρίως στο Νότιο τμήμα της Νάξου και στις βραχονησίδες.
Θαλασσοκόρακας (Phalacrocorax aristotelis) μόνιμος κάτοικος των 2 νησιών, παρατηρείται στις περισσότερες βραχώδεις ακτές.
E: Ποια είναι η καλύτερη ώρα για παρατήρηση πουλιών στη Νάξο και στην Ηρακλειά;
A: Για τα αρπακτικά από το μεσημέρι ως το απόγευμα, για τα υπόλοιπα νωρίς το πρωί και αργά το απόγευμα.
E: Ποια διαδρομή /διαδρομές σε μονοπάτια είναι ιδανικές για παρατήρηση πουλιών στην Ηρακλειά;
A: Μονοπάτι #7 Άγιος Γεώργιος- Δεξαμενή- Άγιος Αθανάσιος (κυρίως για μικρά πουλιά)
Μονοπάτι #1 Παναγία- κορυφή βουνού Πάπας (κυρίως για αρπακτικά πουλιά)
Στη Νάξο προτείνω να επισκεφτείτε τη Λιμνοθάλασσα Αλυκή και τους πολλούς μικρούς παραθαλάσσιους υγρότοπους (Αγ. Προκόπιος- Μικρή Βίγλα- Γλυφάδα Αλυκού- Πυργάκι- Αγιασσός-Καλαντός-Αμπράμ-Αμμίτης Εγγαρών), τις ρεματιές Ποταμιάς και Κωμιακής, τον Ελαιώνα της Τραγαίας και την ανάβαση στο βουνό Ζας από τις 2 διαφορετικές διαδρομές που υπάρχουν.
E: Πείτε μας και για τη θάλασσα. Πόσο πιθανό είναι να δούμε δελφίνια;
A: Οι επισκέπτες στην Ηρακλειά που ταξιδεύουν από τη Νάξο με πλοίο έχουν πιθανότητα 10% να δουν δελφίνια όλο το χρόνο, ειδικά εάν περνούν από το Νότιο τμήμα της Νάξου(στο ύψος της Αγιασσού), ως το λιμάνι της Ηρακλειάς.
E: Τι είδη δελφινιών συχνάζουν στην περιοχή;
A: To δελφίνι με κοντό ρύγχος, γνωστό στην Ελλάδα ως «κοινό δελφίνι»
(Delphinus delphis), το ρινοδέλφινο (Tursiops truncatus) και το ραβδωτό δελφίνι (Stenella coeruleoalba).
Ε: Τι εξοπλισμό κατά τη γνώμη σας πρέπει να έχει μαζί του ο επίδοξος παρατηρητής πουλιών;
A. Στη Νάξο χρειάζεται οπωσδήποτε αυτοκίνητο για να επισκεφτεί μέρη με πουλιά που απέχουν πολύ μεταξύ τους. Στην Ηρακλειά χρειάζεται καλά παπούτσια για πεζοπορία. Ένα ζευγάρι γάντια και ένα τηλεσκόπιο με τρίποδο, όπως επίσης και μια καλή φωτογραφική μηχανή.
Για λεπτομέρειες σχετικά με τα πουλιά της Ηρακλειάς επικοινωνήστε με τον Γιάννη Γαβαλά στο jgavalas2008@gmail.com, από τον οποίο μπορείτε να προμηθευτείτε βιβλίο για τα πουλιά της Ηρακλειάς και οδηγίες για παρατηρητές που είναι χρήσιμο και για την παρατήρηση πουλιών στη Νάξο και στις Μικρές Κυκλάδες.
