Αντικρίζοντας κανείς την Τραγαία, ερχόμενος από το λιμάνι της Νάξου, μένει έκπληκτος από την αλλαγή του σκηνικού. Το απέραντο γαλάζιο, οι αμμουδερές παραλίες και το ξερό κυκλαδίτικο τοπίο, δίνει ξαφνικά τη θέση του σ’ ένα καταπράσινο κάμπο.
Αιωνόβιες ελιές, πλατάνια, βελανιδιές, αμπέλια, οπωροφόρα δέντρα, τριγυρισμένα από πανύψηλα βουνά. Ανάμεσα τους οκτώ πανέμορφα χωριά πού έχουν έδρα τους το Χαλκί, το ομορφότερο από όλα.
Για το όνομά του, μια λαϊκή παράδοση λέει τα εξής: «έφεραν στο χωριό, οι Ενετοί, μια οικογένεια, το επάγγελμά τους ήτανε χαλκείς, δηλαδή χαλκωματάδες, γανωτζήδες, και έτσι ονομάστηκε Χαλκί». Γεγονός ωστόσο είναι ότι το Χαλκί μέχρι πριν μερικές δεκαετίες, υπήρξε εμπορικό κέντρο ολόκληρης της ορεινής Νάξου και ήταν πλούσιο και πολυάνθρωπο, χάρη στη θέση του που ήταν κόμβος όλων των δρόμων του νησιού.
Σήμερα η αλλοτινή ευημερία δεν υπάρχει πιά, τη μαρτυρούν όμως περήφανα τα θαυμάσια νεοκλασσικά αρχοντικά του, με τα μεγάλα μπαλκόνια, τις γιρλάντες στις στέγες και τις πλακόστρωτες αυλές.
Τα αξιοθέατά του ξεχωριστά, όπως και ολόκληρο το χωριό, περιλαμβάνουν την σημαντική εκκλησία της Παναγίας της Πρωτόθρονης που λειτουργεί αδιάλειπτα από το 1052, τον επιβλητικό πύργο Μπαρότσι του 17ου αιώνα, αλλά το όμορφο αρχοντικό που στεγάζει την ιστορική ποτοποιεία Βαλληνδρά, δημιουργό του περίφημου κίτρου της Νάξου.
Τα τελευταία χρόνια το Χαλκί έχει αποκτήσει και μια πολύ ενδιαφέρουσα αγορά που μεταξύ των άλλων περιλαμβάνει, γκαλερί έργων τέχνης, εστιατόριο με ξεχωριστές γεύσεις και ένα πολύ όμορφα διαμορφωμένο χώρο για καφέ, γλυκό και σνακ στην πλατεία του χωριού.
Η ευρύτερη περιοχή της Τραγαίας έχει χαρακτηριστεί «Μυστράς του Αιγαίου» κι όχι αδικαιολόγητα. Μέσα στον απέραντο ελαιώνα βρίσκονται περίπου 30 σημαντικές βυζαντινές εκκλησιές με σπάνιες τοιχογραφίες, επιγραφές και γλυπτά. Μερικές από αυτές είναι η Παναγία Δροσιανή, ο Άγιος Γεώργιος Διασορίτης, η Παναγία Δαμιώτισσα, ο Άγιος Ιωάννης στο Κεραμί, οι Άγιοι Απόστολοι Μετοχίου κ.α.
