Στα τέλη του 1820 ο Αλέξανδρος Υψηλάντης είχε στείλει ανθρώπους στις Κυκλάδες με επαναστατικές προκηρύξεις. Το Δεκέμβριο του 1820 ορκίστηκαν οι πρώτοι Φιλικοί στη Νάξο, οι οποίοι κήρυξαν την Επανάσταση στις 6 Μαΐου 1821. Δεκάδες είναι οι Ναξιώτες αγωνιστές που βρίσκονται καταγεγραμμένοι στο Αρχείο Αγώνος της Εθνικής Βιβλιοθήκης.
Ηγετικές μορφές του Αγώνα αναδείχθηκαν ο μητροπολίτης Παροναξίας Ιερόθεος και ο Μιχαήλ Μαρκοπολίτης.
Τον 19ο αιώνα η Νάξος είχε μια κωμόπολη, τη Χώρα, με 2.500 περίπου κατοίκους και δεκάδες χωριά που ζούσαν κυρίως από τη γεωργία και την κτηνοτροφία.
Η κοινωνία χωριζόταν σε τρεις τάξεις: τους «αφεντάδες» και «τσιφλικούχους», που ζούσαν σε αρχοντικά, τους απλούς χωρικούς, που ήταν γεωργοί, κτηνοτρόφοι και λοιποί σκληρά εργαζόμενοι χωρικοί και τους ανθρώπους του λιμανιού, που γυρνούσαν ξυπόλητοι και πεινασμένοι αναζητώντας λίγα χρήματα από θελήματα και αγώγια.
Κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου, τόποι συναντήσεων της τοπικής κοινωνίας ήταν τα τέσσερα καφενεία του λιμανιού της Χώρας.
Η πρωτεύουσα του νησιού ήταν πολύβουη, στο λιμάνι της Νάξου εμπορικά πλοία φόρτωναν και ξεφόρτωναν εμπορεύματα, ενώ η συνοικία του Κάστρου διατηρούσε τον αρχοντικό της χαρακτήρα ακόμα και στη δεκαετία του 1960. Σημειώνεται ότι η Νάξος απελευθερώθηκε από τη Γερμανική κατοχή τον Οκτώβριο του 1944.
Σημαντική συνεισφορά στην οικονομία της Νάξου στα σύγχρονα χρόνια είχε η εκμετάλλευση της σμύριδας, η οποία είναι ένα από τα σημαντικότερα μεταλλευτικά προϊόντα της χώρας, με σημαντική συνεισφορά και στην εθνική οικονομία.
