Η μεταφορά της σμύριδας από τα ορυχεία στους όρμους φόρτωσης Λιώνα και Μουτσούνα, αρχικά γινόταν με γαϊδουράκια μέσα από δύσβατα μονοπάτια και ήταν χρονοβόρα και κοπιαστική.
Την περίοδο 1926-1929, ένα σπουδαίο βιομηχανικό έργο, το πρώτο σημαντικό δημόσιο έργο που εκτελέστηκε στη Νάξο, ο εναέριος σιδηρόδρομος, διαφοροποίησε ριζικά το σύστημα μεταφοράς της σμύριδας και διευκόλυνε τη δουλειά των σμυριδεργατών.
Είχε μήκος 9 χλμ από τη Στραβολαγκάδα ως τη Μουτσούνα, και αποτελούνταν από 72 σιδερένιους πυλώνες ύψους από 5 έως και 43 μ., 170 βαγόνια, 2 μηχανές και 7 παρατηρητήρια, ενώ για τη λειτουργία του απαιτούσε από 42 έως και 68 άτομα.
Το διπλό κινούμενο συρματόσκοινο που είχε μήκος 8720 μ, ένωνε τους πέντε σταθμούς φόρτωσης του σμυριγλιού με το λιμάνι της Μουτσούνας, και στα χρόνια της λειτουργίας του, από το 1929 μέχρι το 1982, μετέφερε περίπου 340.000 τόνους σμύριδας.
Ο «εναέριος», εντάχθηκε δυναμικά στο γεωφυσικό περιβάλλον του νησιού, μετατρέποντας όλη τη βορειοανατολική περιοχή της Νάξου σε τοπίο μοναδικό, και έγινε πηγή έμπνευσης για διάφορους καλλιτέχνες.
Μετά το 1982 άνοιξε ο δρόμος και η μεταφορά της σμύριδας γίνεται πλέον με φορτηγά αυτοκίνητα. Στις μέρες μας ο εναέριος έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο βιομηχανικό μνημείο και εξακολουθεί να εντυπωσιάζει με τα κτίρια και τις μηχανές του στη Στραβολαγκάδα, τις εγκαταστάσεις φόρτωσης στη Μουτσούνα και τα σκουριασμένα βαγόνια και συρματόσχοινα να αιωρούνται ακόμα πάνω από τα ορυχεία.
 |
Όλο το χρόνο |  |
Κόρωνος |
 |
22850 51457, 6944607672 |  |
manmanolis@yahoo.gr |
 |
Δωρεάν |
| Οδηγίες Πρόσβασης | Οδική πρόσβαση από ασφαλτόδρομους που ξεκινούν από το δρόμο που συνδέει την Κόρωνο με τον Λιώνα (υπάρχουν πινακίδες) στους σταθμούς του εναερίου, Στραβολαγκάδα, Πεζούλια και Πηγή. Δεξιά και αριστερά του ίδιου δρόμου υπάρχουν και οι πυλώνες. |
